جامع شناسی

بندر قديمى تيس سابقه‌ اى چندین هزارساله دارد. وجود آثار تاریخی کهن ازقبیل قلعه ها،قبورو....حاکی از وجود تمدنی بسیار قدیمی دراین محل است که بسیاری ازاین آثار موردشناسایی قرارگرفته اند. افضل ‏الدين ابوحامدبن‏حامد در كتاب عقدالعلى‏للموفق‏ الاعلى كه در سال 584 ه.ق نوشته از بندر تيز (تيس) و تجارت بازرگانى آن سخن گفته است.

قدمت زندگي در تيس كه در سال هاي اخير در بافت منطقه آزاد چابهار قرار گرفته است، به بيش از ۲ هزار سال قبل مي رسد.يكي از ويژگي هاي تيس، مساجد زيباي آن و اهتمام مردمش به نماز جماعت و اول وقت است. در روستاي تيس ۹ مسجد زيبا و آباد وجود دارد. علاوه بر آن يك مكتبخانه هم در روستا داير است كه به دختران و پسران خردسال، قرآن آموزش مي دهد.

اگر روزي گذرتان به چابهار زيبا افتاد، علاوه بر ديدار از اسكله صيادي، غارهاي تاريخي و باغ گياه شناسي واقع در روستا،به مساجد باشكوه و مكتبخانه قرآني روستا هم سري بزنيد.

پرتغالى‏ها نخستين كشور استعمارى بودند كه در سال 912 ه.ق (1506م) به درياى مكران حمله كردند و به فرماندهى آلبوكرك بر چابهار و تيس تسلط يافتند و تا سال 1031 ه.ق چيرگى خود را حفظ كردند. انگليسى‏ها بعد از پرتغالى‏ها در قرن 17 ميلادى و در سال 1616م. (1026ه.ق) به اين منطقه وارد شدند.

اما امروزه تیس روستایی بیش نیست که در محدوده منطقه آزاد چابهار قرارگرفته ودرمسیرارتباطی جابهار-کنارک توجه هرمسافری رابه خودجلب می کند.

در نزدیکی تیس بندرچابهار قراردارد با اینکه شهری نوپا وجدید است با پيروزى انقلاب اسلامى و بروز جنگ تحميلى به دليل اهميت استراتژيكى خاص خود مورد توجه قرار گرفته و اينك روز به روز گسترده‏ تر مى‏شود و نقش مهمى در اقتصاد كشور ايفا مى‏كند و از زمانى كه در زمره مناطق آزاد تجارى - صنعتى قرار گرفته از پيشرفت چشمگيرى برخوردار شده است.

اغلب ساكنان اين شهر در گذشته سياه‏پوستان بومى آفريقا بوده ‏اند كه در قرون گذشته به اين منطقه آمده و از طريق صيادى امرار معاش مى‏كرده ‏اند.اما امروزه شاهدمهاجرت گسترده مردم ازسایرنقاط استان وکشوربه این بندرهستیم.